డా. లాల్ బదూర్ శాస్త్రి జీవిత చరిత్ర Biography of Dr. Lal Badur Shastri

డా. లాల్ బదూర్ శాస్త్రి జీవిత చరిత్ర,డా. లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి భారతదేశ చరిత్రలో మహోన్నతమైన నాయకుడిగా ప్రసిద్ధి పొందారు. స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడిగా, ప్రధాని హోదాలో విశిష్ట సేవలందించిన నాయకుడిగా లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తన అజేయ సమర్ధతను చాటారు. ఆయన జీవితం దేశభక్తికి, నిస్వార్థ సేవాకై ప్రతీకగా నిలిచింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి జననం, బాల్యం

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి 1904 అక్టోబర్ 2న ముఘల్ సరాయ్ (ప్రస్తుతం ఉత్తరప్రదేశ్) లో జన్మించారు. ఆయన తండ్రి శారదా ప్రసాద్ ఒక పేద క్షుద్ర ఉద్యోగి కాగా, తల్లి రామ్ దులారి దేవి ఒక సాధారణ గృహిణి. ఆయన పేరులోని “లాల్ బహాదూర్” ఆ విధంగా ఆయన కుటుంబం ఆయనకు ఇచ్చిన పేరు. చిన్న వయసులోనే తండ్రిని కోల్పోయిన శాస్త్రి తల్లి సంరక్షణలో పెరిగారు.

లాల్ బహాదూర్ చాలా చిన్నతనం నుంచే విలక్షణంగా ఉండేవారు. ఆయనలో ఉన్న సత్ప్రవర్తన, సదాచారం ఆయనను ప్రజల మన్ననలు పొందేలా చేసింది. బాల్యంలోనే ఆయనకు చదువులో ప్రగాఢమైన ఆసక్తి ఉండేది. ఆయన తన స్కూళ్ల విద్యను ప్రాథమికంగా వారణాసిలో పూర్తిచేశారు.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి విద్యా ప్రయాణం

తన విద్యాభ్యాసాన్ని కొనసాగించేందుకు లాల్ బహాదూర్ వారణాసికి వెళ్లారు. అక్కడ కాశీ విద్యాపీఠం లో జాయిన్ అయ్యారు. విద్యాపీఠంలో ఆయనకు స్వాతంత్ర్యోద్యమం గురించి తెలియజేశారు, మహాత్మా గాంధీ కల్పించిన భావాలు ఆయన మనసుపై గాఢ ప్రభావాన్ని చూపాయి. ఆయనకు అక్కడ “శాస్త్రి” అనే బిరుదు లభించింది, ఇది ఆయన విద్యను పూర్తి చేసినప్పుడు ఇవ్వబడిన విశిష్టతను సూచిస్తుంది. అప్పటి నుండి ఆయనను “లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి”గా పిలవడం ప్రారంభమైంది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి స్వాతంత్ర్య సమరంలో భాగస్వామ్యం

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి స్వాతంత్ర్య సమరంలో యుక్త వయసులోనే చురుకుగా పాల్గొన్నారు. 1921లో మహాత్మా గాంధీ అందించిన అసహకారోద్యమం ఆయనను ఆకర్షించింది. ఈ ఉద్యమంలో భాగంగా బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం విధించిన నిబంధనలు వ్యతిరేకిస్తూ శాస్త్రి నాయకత్వం వహించారు. స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఆయనను అనేకసార్లు జైలుకు పంపింది.

అయినా లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తనకున్న సంకల్పాన్ని కోల్పోకుండా జాతీయ ఉద్యమంలో కృషి చేస్తూనే ఉన్నారు. 1930లో డాండీ సత్యాగ్రహం, 1942లో క్విట్ ఇండియా ఉద్యమాలలో ఆయన పాల్గొన్నారు. క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో ముఖ్య నాయకుడిగా చేసిన కృషికి ఆయన 1947 వరకూ జైలులో ఉండాల్సి వచ్చింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి రాజకీయ ప్రస్థానం

స్వాతంత్ర్యానంతరం లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి భారత రాజకీయాల్లో కీలక పాత్ర పోషించారు. జవహర్ లాల్ నెహ్రూ ప్రధాని అయినప్పుడు ఆయనకు నమ్మకమైన సహాయకుడిగా ఉన్నారు. 1951లో కాంగ్రెస్ పార్టీలో ప్రధాన కార్యదర్శిగా బాధ్యతలు స్వీకరించారు. ఆయన తన చురుకైన నాయకత్వాన్ని చాటుతూ, కాంగ్రెస్ పార్టీని బలపరిచే దిశగా పనిచేశారు.

1952లో జరిగిన తొలి సాధారణ ఎన్నికల్లో ఆయన ఉత్తర ప్రదేశ్ అసెంబ్లీలో గెలుపొందారు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలో రవాణా శాఖ మంత్రిగా ఆయన నియమితులయ్యారు. ఆయన తీసుకున్న చర్యలు సామాన్య ప్రజలకు మరింత సౌకర్యాలు అందించడంలో కీలకంగా మారాయి. 1956లో రైల్వే మంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన శాస్త్రి భారత రైల్వే వ్యవస్థలో ఎన్నో సంస్కరణలు తీసుకువచ్చారు.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ప్రధాని బాధ్యతలు

1964లో జవహర్ లాల్ నెహ్రూ మరణంతో భారత ప్రధానిగా లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ఎంపికయ్యారు. ఈ సమయంలో భారత్ ఎన్నో సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది. ఆర్థిక ఇబ్బందులు, పాకిస్తాన్ తో సరిహద్దు వివాదాలు వంటి సమస్యలు చుట్టుముట్టాయి. కానీ లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తన సరళత్వంతో, సామాన్య ప్రజలందరికీ ఆప్తుడిగా నిలవడం ద్వారా ప్రజల మన్ననలు పొందారు.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ‘జై జవాన్ జై కిసాన్’ నినాదం

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి అధికారంలో ఉన్న సమయంలో పాకిస్తాన్ తో యుద్ధం జరిగినప్పుడు ఆయన ప్రతిభాన్నిచాటారు. 1965లో పాకిస్తాన్ దేశం భారతదేశంపై దాడి చేయగా, శాస్త్రి గట్టి నిర్ణయాలు తీసుకున్నారు. భారత్ సైనికులను ఉత్సాహపరుస్తూ ఆయన “జై జవాన్, జై కిసాన్” అనే నినాదాన్ని ఇచ్చారు. ఈ నినాదం దేశ ప్రజలందరినీ ఏకం చేసి, యుద్ధంలో విజయం సాధించడానికి మార్గం సుగమం చేసింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తాష్కెంట్ ఒప్పందం

1965 యుద్ధం అనంతరం భారత్ మరియు పాకిస్తాన్ మధ్య శాంతి చర్చలు ప్రారంభించడానికి అనేక ప్రయత్నాలు జరిగాయి. వీటిలో భాగంగా సైనిక వేదికల నుంచి మళ్ళీ సాంఘిక సంబంధాలు మెరుగుపరచడం కోసం 1966లో తాష్కెంట్ (ప్రస్తుతం ఉజ్బెకిస్తాన్)లో చర్చలు జరిగాయి. ఇందులో పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడు అయూబ్ ఖాన్ మరియు లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి మధ్య ఒప్పందం కుదిరింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ఆకస్మిక మరణం

తాష్కెంట్ ఒప్పందం కుదిరిన కొన్ని గంటల్లోనే, 1966 జనవరి 11న, లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి ఆకస్మికంగా కన్నుమూశారు. ఆయన మరణం అనేక ప్రశ్నలు లేవనెత్తినప్పటికీ, అధికారికంగా ఆయన గుండె పోటుతో మృతి చెందారనే ప్రకటన వెలువడింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి సార్వజనీక జీవితం మరియు వారసత్వం

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి తన జీవితంలో సాధారణ జీవనం గడిపారు. ఆయనలో సాధారణతకు, సేవా తత్పరతకు ఉన్న చిహ్నం ఆయన నాయకత్వంలో ప్రతిబింబించాయి. ఆయన తీసుకున్న నిర్ణయాలు దేశ ప్రజలందరికీ నిస్వార్థంగా సేవ చేయడమే లక్ష్యంగా ఉండేవి.

అయన పేరుకు అనుగుణంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ఢిల్లీలో “శాస్త్రి స్మారకం” అనే స్థలాన్ని ఏర్పరచి, ఆయన సేవలను గుర్తు చేస్తోంది. ఆయన చేసిన సేవలు భారతదేశం ఎప్పటికీ మరచిపోలేనివి. ప్రజలు ఆయనను “సహజ నేత”గా భావించారు.

 లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి కుటుంబం

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి 1928లో లలితా దేవి అనే స్త్రీతో వివాహం చేసుకున్నారు. ఆయనకు ఆరుగురు సంతానం. శాస్త్రి కుటుంబం భారత రాజకీయాల్లో చురుకుగా పాల్గొంటూ ఉంది. ఆయన పెద్ద కుమారుడు అనిల్ శాస్త్రి రాజకీయ నాయకుడిగా ఉన్నారు, మరో కుమారుడు సునీల్ శాస్త్రి కూడా రాజకీయాల్లో తనకంటూ ప్రత్యేక స్థానాన్ని ఏర్పరచుకున్నారు.

డా. లాల్ బదూర్ శాస్త్రి జీవిత చరిత్ర Biography of Dr. Lal Badur Shastri

ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధం

1965లో ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధం భారత్, పాకిస్తాన్ మధ్య జరిగిన రెండవ ప్రధాన యుద్ధంగా చరిత్రలో నిలిచింది. ఈ యుద్ధం ప్రధాన కారణం కాశ్మీర్ సమస్యతో పాటు పాకిస్తాన్ తన భూభాగాన్ని విస్తరించాలనే ఆశ. ఆ సమయంలో లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి భారతదేశ ప్రధాని హోదాలో ఉండగా, పాకిస్తాన్ ఆకస్మిక దాడి ప్రారంభించింది.

 పాకిస్తాన్ ఆకస్మిక దాడి:
1965లో పాకిస్తాన్ “ఆపరేషన్ జిబ్రాల్టర్” అనే దాడి యోజనను అమలు చేసి, జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోకి తన సైన్యాన్ని పంపించింది. లక్ష్యం కాశ్మీర్‌లో చొరబడి తిరుగుబాట్లను ప్రేరేపించడం, భారతదేశాన్ని గందరగోళంలోకి నెట్టడం. పాకిస్తాన్ అనుకున్న దాని ప్రకారం, కాశ్మీర్ ప్రజలు తిరుగుబాటు చేస్తారని, దాంతో పాకిస్తాన్ సొంతంగా కాశ్మీర్‌ను ఆక్రమించుకోగలదని భావించింది. కానీ కాశ్మీర్ ప్రజలు తిరుగుబాటు చేయకపోవడంతో, పాకిస్తాన్ వ్యూహం విఫలమైంది.

 శాస్త్రి నాయకత్వం:
పాకిస్తాన్ ఆకస్మిక దాడిని ఎదుర్కొనేందుకు, భారత ప్రధాని లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి భారత సాయుధ బలగాలను సమీకరించారు. భారత సైన్యం పాకిస్తాన్ దాడిని ధైర్యంగా ఎదుర్కొని పాకిస్తాన్ ఆక్రమణలను వెనక్కి తిప్పింది. శాస్త్రి తన సరళ, దృఢమైన నాయకత్వం ద్వారా దేశ ప్రజలందరికీ ఆదర్శంగా నిలిచారు. ఈ సమయంలో ఆయన దేశం మొత్తం ఆత్మవిశ్వాసంతో నిలబడేందుకు “జై జవాన్ జై కిసాన్” అనే నినాదం ఇచ్చారు.

ఈ నినాదం సైనికులలో ఉత్తేజాన్ని, రైతుల్లో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచడం ద్వారా ప్రజలందరిలో దేశభక్తి భావాన్ని చాటింది. శాస్త్రి జై జవాన్ జై కిసాన్ అనే నినాదం ద్వారా దేశ సైనికులు మరియు రైతుల కృషిని గౌరవిస్తూ, దేశ ఆహార భద్రత మరియు భద్రతాపరంగా కీలకమైన వాటికి ప్రాధాన్యతనిచ్చారు.

 యుద్ధం ముగింపు:
భారత సైన్యం పాకిస్తాన్ సైన్యాన్ని సరిహద్దుల్లో ఎదుర్కొని, పాకిస్తాన్ ఆక్రమించిన ప్రాంతాలను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకుంది. రెండు దేశాల సైన్యాలు అనేక ప్రాంతాల్లో ఘర్షణలకు దిగినా, ఉభయ దేశాలు భౌగోళిక ప్రయోజనాలను కోల్పోకుండా నిలబడే ప్రయత్నం చేశాయి. 1965లో ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధం అంతర్జాతీయ పర్యవేక్షణతో తాష్కెంట్ ఒప్పందం ద్వారా ముగిసింది.

ఈ యుద్ధంలో శాస్త్రి నాయకత్వం, భారత సైన్యపు ప్రతిభ దేశానికి గౌరవం తీసుకువచ్చింది.

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి జీవితం పాఠాలు

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి జీవితం భారతీయులకు ఎన్నో పాఠాలు నేర్పించింది. ఆయన దేశానికి అంకితభావంతో పనిచేసిన విధానం, సామాన్య ప్రజల పట్ల చూపించిన ప్రేమ, సేవాభావం ప్రతి ఒక్కరికీ ఆదర్శప్రాయంగా మారాయి. “స్వాతంత్ర్యం సర్వప్రధానమైన ఆస్తి” అనే భావనలోనే ఆయన తన జీవితాన్ని గడిపారు.

అయన నాయకత్వం ద్వారా సైనికులకు స్ఫూర్తినిచ్చారు, రైతులను ప్రోత్సహించారు, దేశాన్ని ఐక్యంగా ఉంచారు. “జై జవాన్ జై కిసాన్” అనే నినాదం ద్వారా రైతు, సైనికుడు రెండింటినీ గౌరవించడం భారతీయ సమాజానికి ఒక విధి అని చెప్తూ ఆయన దేశానికి ఎనలేని సేవలు అందించారు.

  ముగింపు

లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి భారతదేశ చరిత్రలో ఎన్నటికీ మరువలేని నాయకుడు. ఆయన నిస్వార్థ నాయకత్వం, పేద ప్రజల కోసం చేసిన కృషి, మరియు దేశభక్తి ప్రజల హృదయాలలో నిత్యం నిలిచి ఉంటుంది.

• జుట్టు రాలడం ఆపడానికి ఉసిరికాయ ఉపయోగించే వివిధ మార్గాలు
• ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం B.Ed రెగ్యులర్ సప్లమెంటరీ ఎగ్జామ్ టైమ్ టేబుల్,Osmania University B.Ed Regular Supplementary Exam Time Table 2024
• జోగులాంబ గద్వాల్ జిల్లా ఉండవెల్లి మండలం గ్రామాల జాబితా